Wat zijn de rollen binnen het familiebedrijf?

De verschillende rollen

In een familiebedrijf heeft ieder familielid een bepaalde rol aangenomen. Zowel binnen de zaak als binnen de familie. Vaak horen we negatieve geluiden over familiebedrijven en soms wordt er zelfs op de constructie van het familiebedrijf neergekeken.
Wat een flauwekul!

Feit is dat 70% van onze economie gedragen wordt door familiebedrijven. Daaruit mogen we toch concluderen dat er in de kern zeer krachtige elementen zitten.
Na dit geconcludeerd te hebben, wil ik inzoomen op de uitdagingen die een familiestructuur met zich mee brengt. Het venijn en de schoonheid bij een familiebedrijf zit ‘m in de rolverdeling.

Globaal gezien zijn de volgende rollen te herkennen en voor het gemak gaan we even uit van een traditionele setting. Uiteraard geldt hier dat het zowel een hij als een zij kan zijn.

• De oprichter van de zaak is voor het gemak de vader van het gezin: Vader, jij bent met grote waarschijnlijkheid een professional in je vak en je kwam er op een dag achter dat je ineens personeel en een bedrijf aan te sturen had.Geleidelijk aan stapte je vrouw in om je te ondersteunen bij het draaiende houden van de zaak, die ondertussen aardig gegroeid was. De kinderen groeiden op en deden tijdens de weekenden en/of in de vakanties wat klusjes in het familiebedrijf.

• Degene die achter de schermen bakken werk verzet en de familie bij elkaar houdt is hier de moeder van het gezin: Moeder, terwijl je man zijn professie verder uitdiepte en vormgaf, groeide de zaak gestaag door. Je besloot daarin een ondersteunende rol aan te nemen en in de tussentijd de kinderen op te voeden. Door de jaren heen werd jij de spil in het familiebedrijf en in de familie. Jij bent de operationeel manager in het bedrijf en kent de meeste ins en outs.

• Het hele gezin heeft vaak te maken met het verslavende effect van de zaak en ervaart daar op zijn eigen manier de voor- en nadelen van. Aan tafel gaan de gesprekken over het familiebedrijf en het kan gebeuren dat de kinderen daaraan deelnemen en zo hun mening vormen en leren wat er speelt op de zaak.
  Tussen de soep en de piepers door worden er besluiten genomen. De zaak gaat voor! Wat de kinderen meemaken met hun hobby’s of met hun vrienden krijgt niet de aandacht die het eigenlijk verdient.

• De beoogde opvolger (als deze er is!): Jij weet als geen ander wat er van je verwacht wordt en volgt de gewenste opleiding, die ten goede komt van de zaak. Een andere mogelijkheid is dat de verwachtingen op jou een verstikkend effect hebben naar de toekomst. Het kan ook zijn dat ineens een van de kinderen zich aandient als potentiële kandidaat voor de bedrijfsopvolging.

• Broers en zussen: Kunnen jullie samen door de deur of toch niet? Ieder gezin streeft harmonie na, want dat is een natuurlijk verlangen. Toch zien we in een familiebedrijf andere uitdagingen! In een gezin is iedereen gelijk, maar in het bedrijf dienen de rollen toch echt op een andere manier benaderd te worden. Als gezinslid blijf je uiteraard gelijk aan elkaar. Maar wat gebeurt er als de een de zaak overneemt en de ander in dienst komt. Of de een als professional aan de slag gaat in het familiebedrijf en de ander de administratie gaat doen? Gelijke salarissen en zeggenschap? Spanningsveld?

• De juiste, competente opvolger (of niet?): Het is van belang om daar goed zicht op te hebben voordat het hele proces van bedrijfsovername in gang wordt gezet. Regelmatig zie ik stress in het gezin ontstaan omdat de beoogde opvolger zich nog niet professioneel genoeg voelt. Start met in kaart brengen wat er nog niet voldoende is en maak een plan van aanpak. Niet alles tegelijk willen is een kunst.
  Vergelijken met de senioriteit van de ouders is niet fair ten opzichte van de startpositie waar de opvolger zich bevindt.

• Het loslaatproces (of niet?): Van baas naar coach….pfff. Kindje loslaten. Voor sommige ondernemers is dat heel eenvoudig, zij hebben een leven naast de zaak.
  Bij familiebedrijven zien we dit echter niet vaak. Ze zijn vergroeid met het bedrijf: “Wat blijft er over van mij als ik niet meer in de zaak werkzaam ben? De zaak is mijn sociale netwerk, mijn dagbesteding, mijn hobby, het is wie ik ben. Ik kan mijzelf toch niet zomaar terugtrekken!”

Als familiebedrijf overdracht coach heb ik veel familiebedrijven en ondernemers succesvol begeleid. Heb jij vragen? Stel ze dan gerust. Bel me op nummer 06-30375515! 

Ik hoor graag van je, Helma